top of page
Elif Nur Özdil

Yüksek Terzilik: HAUTE COUTURE

Haute couture kelimesi Fransızca kökenli bir moda terimidir. Couture kelimesinin sözlük anlamı; elbise dikmek, dikiş veya iğne ile işlemek anlamına gelmektedir. Haute ise yüce, muhteşem, şık ve zarif demektir. İki kelimenin bir araya gelmesiyle oluşturulan Haute Couture terimi ise giyim sektöründe mükemmel bir sanatçılığı, yüksek dikişi ve tekliği ifade eder; kişinin özel beğenisine göre tasarlanmış, sadece bir tane olup, kişiye özel tasarlanan elbise anlamındadır.


Buna karşın, her özgün ya da kişiye özel yapılan tasarım haute couture olarak sınıflandırılamaz. Genellikle üst gelir seviyesinde elit müşterilerin beğenisine göre hazırlanan giyim türüdür. Yani kişinin kendi tercihlerine (renk, aksesuar, taşlar vb.) göre yapılan tasarımlardır. Haute Couture olarak hazırlanmış bir giysi aldığınızda bu giysinin en üst düzeyde moda akımı ile hazırlandığını ve bu giysinin couture tasarım yapan bir moda evinde dikildiğini bilirsiniz. Ayrıca bir Haute Couture müşterisi, sadece aşırı özenli kesim metodları ile hazırlanan giysinin vücuduna tam olarak oturacağını bilir. Bu metodlarla hazırlanan bir giysinin el işçiliği süreci bir takım elbisede 30 ile 50 saate kadar kadar çıkabilmektedir. Pahalı Haute Couture Kumaşları, Houte Couture çalışan moda evleri ipek, ince yünlü, kaşmir pamuklu, keten, deri, süet veya kürk gibi pahalı kumaş ve aksesuarları kullanır.


Kendine has bir tasarım ve atölye süreci olan bu moda alanı, kökenini saray aristokrasisinin kıyafet ahlakından alacak kadar eskiye gidiyor. Saray terzileri, burjuvazi ile birlikte kendi özel terzi atölyelerini açan yüksek burjuvaziye de hizmet eden yüksek tasarımcılara dönüştüler. Haute-couture ne demek denildiğinde işte bu tasarımcıların günümüzdeki devamı olan ve kelime anlamı “yüksek terzilik” olan moda kesimi aklımıza geliyor.


Haute Couture, ilk kez giyimde yaratıcılığa yönelik bir terim olarak 19. yüzyılda Fransa'da Charles Frederic Worth tarafından ortaya atılmıştır. 1945 yılında ise Fransız Kanunları ''Haute Couture'' terimini koruma altına almıştır. 19. yüzyılda 3. Napolyon için çalışmak üzere Londra'dan Paris'e gelen Charles Frederic Worth, Haute Couture mantığını ilk oluşturan kişidir. Paris'e gelişinden 5 yıl sonra ise geleneksel giysi üretiminde bir çığır açarak modern Haute Couture'u ortaya çıkardı: Müşterilerini atölyesine davet ederek koleksiyonlarını canlı modeller üzerinde sergiledi. Bu sistemden önce müşteriler tasarımcıları evlerine çağırır ve ne istediklerini söylerlerdi. Worth'un bu mantıkla çalışan moda evi 1956 yılında kapandı. Worth'den sonra gelen Jacques Doucet; Degas, Monet, Van Gogh gibi sanatçılar da bu akımdan etkilenerek Worth'un adımlarını takip etmiştir. Doucet 1898'de bu konuda yeni bir çığır açarak ''kültürlü tasarımcılar'' mantığını devreye sokmuştur. Kolayca anlaşıldığı üzere Haute Couture'un prestiji tarihinden gelmektedir; marka ne kadar eski olursa o kadar başarılıdır. Haute Couture giysiler benzersizdir ve onları yaratan markalar dünyaca ünlüdür ve her bir moda evi kendi moda çizgisini oluşturmuştur.


Kitlesel moda markaları ve hazır giyimde tüketime dayalı olarak iki ana ve iki ara sezon vardır. Buna karşılık haute couture’de yılda yalnızca iki sezon bulunmaktadır. Yani bir haute couture elbise hazır giyime göre daha uzun bir sezon için görücüye çıkar. Her sezon için sendika takvimi belirlenir. Bu takvime göre bu sezonda yer alacak haute couture tasarımcılar ve onların markaları kurulca belirlenerek takvime alınır.


Ülkemizde haute couture’e en yakın kıyafet tasarım sistemi gelinlik tasarımcılığıdır. Haute couture gelinlik modelleri de bizdeki gibi yalnızca kişiye özel ve beden ölçülerine göre dikilir. Haute couture’de az sayıdaki özel müşterilere ilgi, onların bedenine göre yapılan tasarım bu moda alanının bir kuralıdır ve tasarımcı buna uymalıdır.


Haute couture’ün tam tersi yönünde duran hazır giyim, moda dünyasında Pret-a-Porter veya Ready-to-Wear olarak geçer ve tasarımı mağazada alıp, üzerinizde dener ve giyersiniz. Kişiye özel tasarım bir kıyafet, örneğin Haute Couture abiye bir elbise ise belki tasarım hatta belki de dikim ve provalar aşamalarında kişinin üzerindeki duruşuna göre farklar gösterebilir.


Hazır giyim markalarının defile tasarımları mankenler üzerinde duruşuyla catwalk look denilen şekilde defile görüntüsüne uygun üretiliyor. Bu da podyumda gördüğümüz ürün ile hazır giyim markası ürününün gerçek hayatta üzerimizde duruşunun farklı olmasına neden olur. Hazır giyim çok sayıda üretim yaparken haute couture tasarımı bir kıyafet bir elin parmaklarını geçmez.

Hazır giyim markaları bir kıyafet tasarımının oluşması için yaklaşık 60- 100 saat harcarken, haute couture tasarımlarının vücut bulması yaklaşık 500 saat sürebiliyor. Hazır giyim markaları daha fazla insan çalıştırıp, tasarımlarını yeni mezun iş gücünden tedarik ederken, haute couture birikimli ve işini çok iyi bilen belirli terzi ve tasarımcıların günlerce kafa patlatması ile ortaya çıkıyor.





Comentarios


bottom of page