Sinemanın kurucuları olarak bilinen Lumiere Kardeşler, 1978’de Paris’te bir sinema salonu kurmuşlardır. 1902'de Los Angeles'ta başka bir sinema kuruldu ve Batı sinemasının merkezi oldu.
İlk filmlerde kurgu eksikliği, film gelişiminin önündeki en büyük engellerden biridir. O zamana kadar olanın anlatılması ve sessizliğin verdiği rahatlıkla herhangi bir oyuncu ünlü olmamıştır. ‘’Sinema ancak bu süreç sonunda kendi diliyle anlatabilen özgün bir sanat olabilmiştir çünkü sinemanın ortaya çıkışını muştulayan ilk filmler, birer deneysel ürün olmanın ötesine geçememiştir.’’ Fransız Georges Méliès , Film düzenleme (kurgu) teknolojisinin ilk geliştiricisidir. Kurmaca ve illüzyon barındıran filmleri büyük ilgi toplamıştır. Bütün bu gelişmelere rağmen o yıllarda sinema endüstrisinin liderliği hiçbir ülkenin elinde olmamıştır. O yıllarda Almanlar sinemayı rejim propagandası için kullanmıştır. İngilizler ise çekmeleri gereken yüzde beşlik kotayı doldurmak için çekim yapıyordu. İtalyanlar olaylara çok uzak kalmıştı. Kurgu Méliès’in çekim yaparken arızalanan kamerası sonucunda rastlantı olarak sinemaya kazandırılmıştır (1898- Place de l'Opéra). Méliès’in ilk önemli yapıtı Kül Kedisi (1900-Cindirella) filmiyle ise sinemada yeni bir yol açılmıştır. Dolayısıyla Méliès ‘’film sanatının ilk yaratıcı yönetmeni’’ olarak anılır.
Amerikan yönetmen Porter, sinemayı tiyatro formundan kurtardı ve orijinal ifade diline getirmiştir. Porter itfaiye işçilerinin görüntülerini çekerek hikâyenin bütünlüğüne göre düzenledi ve izleyiciye bu filmle kurtarışın heyecanını yaşattı.
Bu yüzyılın başında, zayıf İngilizce konuşan göçmenler Amerikan filmlerine olan talebi arttırdı. Sessiz sinema bu insanların ilgisini daha çok çekmiştir. Amerika’da sinema endüstrisinin gelişme sebeplerine 1917’ye kadar dışında kalmaya çalıştığı savaşı da örnek gösterebiliriz. 1914 ve 1918 arasında Avrupa’da film yapımı bir öncelik değildi. Sinemada sesin ortaya çıkmasından yıllar önce binlerce sessiz film çekildi, ancak bazı film tarihçilerinin açıklamalarına göre, çoğu kayboldu.
FRANSA Fransa'nın sinema tarihi 1895’de Lumiere’in ilk gösterisiyle başlamıştır. 28 Aralık 1895'te Paris'te Lumiere Kardeşler’in ilk halka açık film gösterimi ile başlayan sessiz filmler canlı müzik eşliğinde gösterildi. En başından beri, müziğin filmin atmosferinin yaratılmasına katkıda bulunduğu ve izleyicilere önemli duygusal ipuçları verdiği varsayıldı. Genellikle küçük kasabalarda ve komşu sinemalarda bu amaçla bir piyanist bulundu. Bu ilk çekimler kısa belgesel etkinlikleri gösterir: Bir Trenin Gelişi, Bir Fabrika Çıkışı, Bahçıvanın Islanması, Kongrecilerin Ayrılması, Bebeğin Kahvaltısı... Bu filmlerden sonra insanlar filmi yeni bir şekilde anladılar ve film endüstrisinde yeni yollar açtılar. Çekilen sahneler yeniden seçilerek düzenlenebilinmiştir. L'Arrivée d'un train en gare de La Ciotat (1895) (Trenin Gara Girişi) sinema sanatını müjdeliyordu. Söylenenlere göre; Perdeye yaklaşan trenin görüntüsü, izleyicinin bu yıllarda salondan kaçmasına neden olacak inanılmaz bir yenilikti. Birkaç yıl sonra, bu film ülkemizde gösterildiğinde aynı tepkiye neden oldu. L'arroseur Arrose (1895) kurgusal bir komedinin ilk örneklerinden biriydi. Méliès gerçeği yeniden üretmez, fakat hayalleri yeniden üretmeye çalışır. Le Voyage dans la Lune (Ay'a Seyahat), sinemanın ilk önemli filmi olarak görülüyor. Ay’a Seyahat, kurgu, özel efektler, öykü anlatımı gibi unsurlar belirginleşti ve sinema dili oluşmaya başladı. Film Amerika Birleşik Devletleri'nde bir cazibe ve Birleşik Krallık'ta bir el sanatları haline geldi Fransa'da gerçek bir endüstride doğdu. İlk gösterimlerden başlayarak sinema, popüler bir eğlence aracı haline geldi ve 20. yüzyılın ilk 10 yılında baskın bir endüstri ve ticaret dalı haline geldi, Fransız film yapımcıları dünya pazarına hâkim oldu ve Charles Pathe ilk uluslararası sinema imparatorluğunu kurdu.
İTALYA
1895 Aralığında, Filoteo Alberini Kinetogrofo’yu tescil ettirmiştir. İlk tarihsel film olan ‘Roma’nın Alınışı’ çekilmiştir. Ülkelerindeki genel işsizlik sorunu, sahne kalabalıklarına neden oldu. İtalya tarafından desteklenen tarihi filmler diğer ülkelerde büyük ilgi gördü. Amerikan sinemasının canlı örnekleri veya Alman ve Fransız sinemalarının tarzı ile dönemin İtalyan filmleri yarışmaya layık değildi.
AMERİKA
Fransızlar ve Amerikanlar sanayileşmeye doğru dev adımlar atıyorlar. Bu mücadelede Amerikanlar önderlik etti ve Amerikan film devrimi başladı. Thomas Alva Edison'un kinetoskopu Amerika kıtasına getirmiştir. Edison önce Lumiere Kardeşlerin operatörlerine ve daha sonra Amerikalı üreticilere karşı mücadele etmiştir. Amerikan sinemasının ilk yıllarının en önemli yönetmenlerinden biri ise Edwin Porter’dir. Bir hikâye anlatmak için en iyi filmlerden biri Edwin Porter’ın "Büyük Tren Soygunu" (1903) olmuştur. Uzun metraj film olarak büyük başarıya ulaşmıştır. Elinde silah olan bir oyuncunun kameraya dönüp ateş etmesi seyircide trenin gara girişindeki tepkinin oluşmasına neden olmuştur. Araştırmacılar ilk kez filmin anlatı yapısının bilinçli gelişimini ve kullanımını Amerikan yönetmen David Llewelyn Wark Griffith’e atfetti. Bu dönemde 2 saati aşan çok sayıda aktörün bulunduğu başyapıtlarını yaptı. Bugün, en önemli iki filmi sinema şaheserleri arasında gösterilmektedir. İlki, bir ulusun doğuşu (1915), ırkçı söylemleri için her zaman eleştirilmesine rağmen, önemli bir üretimdir. 1916 yılında çektiği intolerance (Hoşgörüsüzlük) paralel yapısıyla insanların dikkatini çekti ve dört farklı tarihsel döneme değindi. Birçok gelişmeden sonra, sinema kendini bir dil olarak kanıtladı. ‘’ ABD'de ise Nickelodeon adı verilen sinema salonlarının hızla yayılması, başlıca Doğu kentlerinde art arda film yapım şirketlerinin kurulmasına yol açtı. Yapımcı şirketlerin 1908'de kurduktan Motion Picture Patents Company'nin yürüttüğü mücadele karşısında bazı sinemacılar Batı'ya giderek orada etkinlik göstermeye başladılar ve böylece Hollywood'un temellerini attılar.’’ Hollywood, aynı zamanda popüler bir istifleme ürünü olarak da şekilleniyor ve "Amerikan rüyası" olarak da adlandırılır. İzleyicilerin mevcut görüşüne göre bilgi aktarır.
İNGİLTERE
Robert William Paul İngiltere’de bu çığırı başlatan isimdir. R.W. Paul, 1896'da Lumiere Kardeşlerin bilgilendirici filmleri gibi Film yaptı ve çeşitli tiyatrolarda gösterdi. Sonra kurgusal bir filme döndü ve ilk kez İngiliz güldürüsü The So/.dier's Courtship'i (Askerin Flörtü, 1897) çekti. George Albertve James Williamson Smith gerçek dünya anlayışına ve belgesellere dayalı filmler yaptılar. İlginç bir şekilde, dünya tiyatrosuna rehberlik eden İngiltere, filmin gelişimine büyük bir katkıda bulunmadı. İngiliz sinemasının Birinci Dünya Savaşı öncesi filmlerinin başarı puanları olağanüstü değildi. En önemli yapımcı kendi aktörleriyle stüdyosunda çalışan Cecil Hepworth'tür. Aktörlerin seyirciler tarafından kabul edildiğini görünce isimlerini açıklamaya başladı. Tiyatro oyuncuları kaçınılmaz olarak İngiliz sinemasının o yıllarda tiyatro etkisine girmesine sebep oldu.
Almanya
Sinema, Lumiere Kardeşler'in genel sinematografi gösterisinden önce Almanya'da ortaya çıktı. Alman sinemasında Skladanowsky önde gelen isim olmuştur.
TÜRKİYE
Lumiere Kardeşlerin ilk gösterisinden sonra sinematograf Osmanlı İmparatorluğun başkentine ulaştı. Pera bölgesindeki yabancıların ve etnik azınlıkların çoğu, özellikle Paris'te olup bitenleri yakından izliyordu. Dolayısıyla sinematografın da Pera'ya gelmesi olağandı. Lumiere Kardeşlerin operatörlerinden Eugene Promio'nun 1896'da Haliç (Panorama de la Come d'Or / Haliç'in Panoraması) ve Boğaz'da (Panorama des Rives du Bosphore / Boğaziçi Kıyılannın Panoraması) çekim yapmak için İstanbul'a geldiği bilinmektedir. İlk kurulan sinema salonu olan Tepebaşı'nda açıldı. Sinemanın kaynakları arasında yer alan “gölge oyunu” nun ülke kültüründe önemli bir ağırlığı olması, sinemanın hemen benimsenmesinde etkili olmuş olabilir. Türk sinemasının başlangıç tarihi olarak 14 Kasım 1914 günü kabul edilir. Yedek subay olarak görev yapan Fuat Uzkınay tarafından anıtın(Ayastefanos) yıkılışı çekilir fakat günümüze ulaşamaz.
Comentarios