https://ogrencikariyeri.com/haber/klasiklesmisin-disinda-sanat-anlayisi-ile-marcel-duchamp
Tam bir eski dönem aşığı olarak, bu yazımda beynimi başka bir bakış açısıyla bakmaya zorladım. Sanat ayrıntılarıyla tek kıllı fırçalarla çizilen tablolar mıydı? Yoksa kafamızdaki sınırları kaldırıp olan bir şeye başka bir bakış açısı sunmak mıydı? Bir şeyi yaratmak mı zordur; yaratılmış bir şeye tamamen başka bir anlam yüklemek mi? Bakalım bu yazıda bu sorulara cevap bulabilecek miyiz…
Dadaizm akımına her rastlayan insanın mutlaka bildiği kişiyi ve onun artık ikonikleşmiş örneğinden bahsetmek istiyorum. Bu adam Dada’nın sanat karşıtı tavrının en baskın nesnesi, ‘anti-sanat’ terimini ilk kez kullanan adam: Marcel Duchamp. Kim bu adam! Duchamp Amerikan vatandaşlığına geçmiş Fransa doğumlu ressam, heykeltıraş ve yazar. 20.yy’ın en önemli sanatçılarından biri olarak kabul görmüş ve geleneksel estetik kurallarını yıkarak sanat eserleriyle günlük nesneler arasındaki sınırı ortadan kaldırmış, kendisinin devrimci meşhur ‘’READY-MADE’’eserleri sanatta etkisini artarak hissedilen bir çığır açmış ve Dadaistlerle – Gerçeküstücüler arasında bir bağ kurmuş ve yeni bir çağ açmış bir adam.
[1] Duchamp’ın Pisuvarı https://listelist.com/marcel-duchamp-kimdir/
Sanata kıyısından, köşesinden dokunmuş insanlar Duchamp’ın çeşmesini mutlaka görmüştür bir yerlerde. Hiç sanat ilgisi olmayanlar için de ilgi çekici bir motivasyon barındırıyor bu eser. Fotoğrafa bakıp İyi de bu bir çeşme değil diyebilirsiniz. Evet. Bu aslında bir pisuvar. Peki bu ‘çeşme’nin pardon pisuvar’ın hikayesi nedir?
Bir grup ressam ve bir sanat koleksiyoncusu ile birlikte New York’ta akşam yemeği yedikten sonra Duchamp, grubun diğer üyeleriyle birlikte 5.Cadde’de bulunan bir hırdavatçının yolunu tutar. Duchamp bir tane ‘Bedfordshire’ marka porselen pisuvar alıp atölyesine getirir ve baş aşağı çevirdiği nesneyi imzalayarak (R. MUTT 1917) ona çeşme adını verir.
Peki bu kadar basit bir olayın altında ne gibi sebepler arayabiliriz? Duchamp dönemin ticaretleşmiş sanatın piyasaya düşmesine bir vurgu yapmak istemiştir. O dönemki dadacı yaklaşımına bakışı da bu hareketi tetikleyen sebeplerden biri olmuştur. Bununla birlikte Duchamp Yukarıda bahsettiğim Ready-Made kavramını ortaya atmıştır.
Bir başka ifadeyle Duchamp, içinde bulunduğu sosyal etkenlerden dolayı bir başkaldırı yapmıştır aslında. İlk kez bu kavramı kullanmış ve daha sonraki dönemler için bir devrim niteliği olmuştur. Sanat anlamını çok farklı yerlere taşımız ve bu da modern sanata öncülük etmiştir. Fakat kendi döneminde eser Bağımsız Sanatçılar Topluluğu tarafından reddedilmiş ve sanata karşı yapılan bir saygısızlık olarak nitelendirilmiştir. Yine de bu 20. Yüzyıl sanatının kavramsal ilerlemesine zemin hazırlamasını durduramamıştır. Duchamp ve onun eserleri hakkında sabaha kadar yazsam bitmez fakat olur da bir yerde bu çeşme karşımıza çıkarsa artık hikayesine aşinayız.
Opmerkingen