Diyabet günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya genelindeki artışa paralel olarak ülkemizde de sıklığı ve hasta sayısı gittikçe artmaktadır. Bulaşıcı bir hastalık olmamasına rağmen bu hastalık tüm ülkelerde genellikle erişkin yaş grubunu etkilemekte, hem doğrudan hem de dolaylı etkileri ile insan sağlığını ve toplumsal yaşamı tehdit etmektedir.
Diyabet Nedir?
Tıp dilinde ''diabetes mellitus’’ olarak bilinir. Şeker kullanımındaki bozukluktan kaynaklı olarak meydana gelir. Bu yüzden bu hastalığın şekerle olan ilişkisini anlamak oldukça önemlidir. Sindirim sistemimize şeker ve nişastalı maddelerin girmesi Gastrointestinal sistemin üyelerinden biri olan pankreası zamanla uyararak insülin adını verdiğimiz bir hormonun salgılanmasını sağlar. Bu hormon şekerin, önce hücre içerisine girip karaciğerde saklanmasına,parçalanarak vücut tarafından kullanılmasını sağlar. Başka bir deyişle insülin hormonu yüksek olan kan şekerini dengeye getirmekle görevlidir. Normal miktardaki kan şekeri ile salgılanan insülin hormonu arasında bir denge vardır.Böylece; yediğimiz şekerli ve nişastalı besinlerin sindirime uğrayan ve kana geçen bir kısmı depo edilir, kalanı hücrelerde parçalanarak enerji ya da yağa dönüştürülür. Pankreasın vücut için yeterli miktarda insülin üretememesi ya da ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ile seyreden bir hastalıktır. Tip1 ve Tip2 diyabet günümüzde en çok karşılaştığımız diyabet formlarıdır.
TİP1 Diyabet
Otoimmün nedenlerle pankreasa ait olan beta hücrelerinin zarar görmesine bağlı olarak mutlak insülin yetmezliği sonucu meydana gelen diyabet tipidir. Hormon yetersizliğinin çeşitli nedenleri vardır. Bunların başında kalıtımsal özellikler gelir. Genetik olarak insülin üretemeyenlerde, hastalık kendini çocukluk çağında belli eder. Bazı durumlarda insülin üretimi çok azdır bu çocukluk çağında çıkabileceği gibi bazen de çocuklarda salgılanan insülin miktarı yetebilir. Tip1 diyabet kişinin zamanla çocukluk çağından çıkıp adölesan döneme girmesiyle de ortaya çıkabilir. Tip1 diyabet tanısı almış bireyde insülin eksikliği olduğundan tedaviye hemen başlamak gerekir. Tip1 diyabet tedavisinde temel amaç; pankreasın yapamadığı görevini yaparak eksik olan insülini yerine koymaktır. Bunun yanı sıra bireylere sağlıklı ve dengeli beslenme planlanması, egzersiz ve diyabet eğitimi verilerek diyabetle yaşam becerisini kazandırmak çok önemlidir.
TİP2 Diyabet
Bazı kişilerde çocukluk ve adölesan dönemde bu rahatsızlık görülmezken, yetişkinlik dönemde karşımıza çıkabilir. Bunun temel nedenlerinden biri dünyada gittikçe artan obezite sorunudur. Obezite dünya sağlık örgütü tarafından anormal aşırı yağ birikimi olarak tanımlamaktadır. Vücuttaki fazla yağ birikimi insülin hormonunun etkisi azalır. Bir süre sonra insülin direnci meydana gelir. İnsülin hormonunun etkisinin azalmasına bağlı olarak kandaki şeker miktarı gittikçe artar. İnsülinin var olmasına rağmen etkisinin azlığıyla Tip2 Diyabet meydana gelir. Yetişkinlikte bu hastalığın görülmesinin diğer nedenleri; düzensiz beslenme, pankreasta bozukluk, gebelik ve kişi üzerindeki diğer baskılardır.
Diyabetten korunmak için neler yapabiliriz?
Sağlıklı beslenme, diyabet tedavisinin temel yapı taşlarından biridir!
• Diyabetli birey sağlıklı beslenerek, ilaç ve insülin tedavisinin gerektirdiği öğün düzenine ve öğün sayısına dikkat ederek kan şekeri kontrolünü sağlayabilir, kontrolsüz kan şekerinin neden olduğu organ hasarlarını önleyebilir.
• Beslenme tedavisi bireye özgüdür. Diyabetli bireyin özelliklerine ve tedavisine bağlı olarak planlanır.
• Standart bir beslenme tedavisi oluşturulamaz.
• Öğün saatleri geciktirilmemeli, öğün atlanmamalıdır.
• Kan şekerinin ana kaynağı olan karbonhidrat tüketimine dikkat edilmelidir.
• Egzersiz ve düzenli fiziksel aktiviteye dikkate edilmelidir.
• Alkol ve sigaradan uzak durulmalı.
• Düzenli testlerle diyabete ne kadar yakın olduğunuzu bilmelisiniz.
Hastalığın en önemli tedavi bileşeni sağlıklı bir yaşam tarzının oluşturulmasıdır. Bireyin kendini ve hastalığı yakından tanıyıp alışkanlıklarını değiştirmesi gerekir. Unutmayın ki her şey küçük bir değişimle başlar. Siz yeter ki değişmek isteyin .Diyabeti yenebilir ve korunabilirsiniz!!
Comments